Dit boek neemt ons mee in een verdiepende zoektocht naar Epi: de opa van Olivia en Oscar. Een krachtig gekozen titel, omdat deze vraag door veel kinderen gesteld wordt wanneer ze een dierbare moeten missen. Waar is die persoon gebleven? Hoe kun je je alsnog verbinden met iemand die dood is? En misschien stellen wij als volwassenen onszelf deze vraag ook. Zo kan dit boek jong en oud troosten en verbinden met hun dierbaren.

Zoektocht

Wanneer Olivia papa en mama hoort praten over Epi, besluit Olivia een zoektocht te starten. Haar ouders zeggen dat Epi er niet meer is. Maar waar is hij dan? Dat vraagt Olivia zich af. Ze gaat als eerste naar haar broer Oscar. En later schakelen ze ook de hulp in van hun neef Thomas en nicht Saar. En hier vinden we gelijk een belangrijk element ten aanzien van rouw, verlies en kinderen. Kinderen mogen serieus genomen worden als het over deze onderwerpen gaat. Ze weten en voelen veel meer dan we soms denken.

‘Kleintjes horen alles. Grote mensen denken dat je niets doorhebt, maar je snapt meer dan ze denken.’

Verlies en verbinding

Samen halen de kinderen herinneringen op, bekijken foto’s in het fotoalbum en denken aan alle mooie eigenschappen van Epi. Een absolute verrijking voor dit verhaal over verlies en verbinding is dat Oscar en Olivia de jongere kinderen zijn, en Thomas en Saar de oudere kinderen. Zij voegen meer informatie toe aan het verhaal over Epi. Tegelijkertijd zijn het de jongere kinderen die ons meenemen de verbeeldingswereld in. Dit zal de kinderen aan wie je dit boek voorleest aanspreken.

Nu is Thomas in de war. Hij weet dat Epi er niet meer is. Maar hij weet ook zeker dat Epi er op een bepaalde manier nog wel is.

Wijze lessen

Een element dat ik graag uit dit verhaal wil lichten, zijn de wijze lessen die opa gaf. In het verhaal wordt dit beschreven als ‘luikjes openen’. En soms zijn het de jonge kinderen die ons de luikjes doen openen. Met een opmerking of iets dat ze doen zijn zij het vaak die een wijze les meegeven aan de volwassenen om hen heen. Ook aan het einde van het verhaal zijn het de kinderen die aan hun ouders willen vertellen wat ze ontdekt hebben. Zij openen de luikjes.

Het Mysterie

Kinderen ontwikkelen in feite twee doodsconcepten. Ten eerste is daar het biologische aspect van de dood waarover kinderen steeds meer begrip krijgen. Ze begrijpen vanuit eigen ervaring en ontwikkelingsperspectief steeds beter wat dood zijn betekent. Denk daarbij bijvoorbeeld aan subconcepten als onomkeerbaarheid en ontontkoombaarheid. En dan is daar het tweede doodsconcept wat gaat over ‘afterlife´: dat wat er na de dood is. In dit boek naar mijn mening krachtig weergegeven door ‘Het Mysterie’.  Niet voor niets geschreven met een hoofdletter lijkt me. En wat een mooie gesprekken kun je hierover hebben met kinderen. Bovendien laat dit begrip ruimte aan verschillende invullingen voor zingeving en betekenisgeving.

‘Het Mysterie is altijd en overal’

‘Het Mysterie is in de lucht en de wolken, maar ook in de natuur. Het leeft in alle vogels, bomen en bloemen.’

Praktisch handvat

Een verhaal rondom de dood, rouw en verlies is voor mij echt krachtig wanneer het een praktisch handvat en veilige verbinding combineert. Een verhaal dat ruimte geeft aan volwassenen en kinderen om samen deze onderwerpen te onderzoeken, bevragen en ontraadselen. Met verbeeldingskracht en symboliek die een steuntje in de rug kunnen zijn. Dit is zo’n verhaal. Samen met de toegankelijke en warme illustraties een compleet boek voor glinsterende gouden tranen.

Voortdurende band

De kinderen komen tot een ontdekking die ondersteunend is voor het leven. Ze ontdekken dat Epi overal is. Epi is in verhalen, in hun gevoel en in herinneringen. Hij is overal waar zij zijn. Een voortdurende band gaat over de grenzen van leven en dood heen. En dit verhaal benadrukt dit op toegankelijke wijze. Een aanrader voor in de klas om te leren voor en over het leven.

‘Zolang wij samen zijn en verhalen over hem delen, dan is hij overal waar zij zijn.’

Tips voor in de klas

• Verhalen delen. Over welke overleden dierbare wil jij een verhaal vertellen?
• Het Mysterie. Hoe ziet het Mysterie er voor jou uit? Eventueel kunnen kinderen dit beeldend weergeven met bijvoorbeeld krijt of verf.
• Zoektocht. Ben jij ook weleens een zoektocht gestart naar iets of iemand?
• Afbeelding. Welke afbeelding uit het boek vind je het allermooist? Zet deze een tijdje centraal in de klas. Bijvoorbeeld op een herinnerplek met een lichtje wat kinderen aan kunnen doen om aan iemand te denken.