21 boeken over het verlies van een opa of oma

Het meisje, zes jaar, vouwde een aantal witte papiertjes dubbel en begon in volle concentratie aan haar boek voor oma. En daarin kwamen tekeningen voor en over oma. Oma was die week overleden. Met papa, mama, haar broer en zus was ze naar de begrafenis geweest. De behoefte om oma te herinneren was groot. En om te vertellen over de realiteit: de hoeveelheid bloemen op de begrafenis, de dingen die verteld werden tijdens de ceremonie. Ze wilde delen met de kinderen in de klas wat ze had meegemaakt en hoe ze zich voelde: ‘Ik voel in mijn hart dat ik oma mis.’ En tussendoor wilde ze ook spelen en springtouwen. Om vervolgens zelfgemaakte het herinneringsboekje weer te pakken.

Veel kinderen maken het mee, het verlies van een opa of oma. Vaak is het voor hen een eerste ervaring met het verlies van een dierbare in de familiekring. Hoewel in veel situaties het verlies in lijn der verwachting is, heeft het verlies van een grootouder veel impact op kinderen. Grootouders vormen vaak een vast baken in de opvoeding van kinderen. Ook zijn grootouders diegene die zich vaak inzetten voor ontspannen aandacht voor de kleinkinderen: leuke uitjes, logeren in de vakantie, gezellige gesprekjes en het vertellen van verhalen van vroeger. Dit onderdeel van hun leven valt ineens weg.

Aandacht voor de herinneringen van vroeger, de realiteit van het nu en de verbinding met de toekomst. Deze elementen komen op verschillende manier naar voren in de boeken die ik in deze blog beschrijf. Het ene boek is meer feitelijk van aard terwijl een ander boek meer gebruik maakt van symboliek. Om een zo compleet mogelijk overzicht te maken, schrijf ik deze blog met tips rondom boeken die het verlies van een opa of oma centraal stellen. Zodat je een passend boek kunt vinden wanneer je deze nodig hebt: in de klas, thuis of om cadeau te doen. Ik geef niet overal leeftijden aan omdat ik van mening ben dat prentenboeken ook goed bij oudere kinderen te gebruiken zijn. Wanneer je het moeilijk vindt om te kiezen of vragen hebt over de geschiktheid voor een bepaalde leeftijd of doelgroep, kun je me altijd mailen. Dan kijken we samen naar een passend boek voor jouw specifieke situatie.

Droomopa, Dolf Verroen

Wanneer opa plotseling overlijdt, is dat natuurlijk moeilijk en verdrietig voor zijn kleinzoon Thomas. Opa had altijd hele bijzondere dromen en vertelde daar ver. Wanneer Thomas opa ziet, lijkt het net alsof hij slaapt. Maar hij slaapt niet, hij is dood. En Thomas weet al wat hij ziet, opa droomt niet meer. Gedurende het verhaal komen verschillende vragen over de dood die kinderen kunnen hebben aan bod. Want waar is opa eigenlijk? Ook is Thomas bang om opa te vergeten. Maar dan droomt hij over opa. Opa blijft altijd bij hem. De tekeningen over de realiteit zijn grijs, de tekeningen over dromen kleurrijk en fantasievol.

De wens van opa, Jeroen Hoogerwerf

Beertje Bram vertelt het verhaal van Jesse en zijn opa. Opa is ernstig ziek en kan niet meer zoveel leuke dingen met Jesse doen; niet zoals vroeger. Jesse wil graag nog een keer met opa naar de dierentuin. Dit wordt geregeld in samenwerking met de Wensambulance. Op deze manier maakt Jesse nog mooie herinneringen met opa. De opbrengst van dit boek gaat naar Stichting de Wensambulance.

Het eiland van opa, Benji Davies

Sem en opa maken een reis. De sterke band tussen opa en kleinzoon is er altijd. Ook als opa niet mee teruggaat naar huis. Opa blijft op de mooie plek waar ze samen tijd hebben doorgebracht. Sem is sterk en krachtig genoeg om terug te reizen. Zeker wanneer hij ervan overtuigd is dat opa, daar waar hij blijft, niet eenzaam is. Dit boek laat alle ruimte aan eigen gedachten van kinderen en invullingen die ze willen geven aan het verhaal. Een troostvol boek vol symbolische elementen die je samen kunt ontdekken.

Dag oma, Mieke van Hooft & Ronald Heuninck

Lieveke mist haar oma. Slak, Vlinder, Hommel, Muis, Kikker en Mier troosten haar en delen herinneringen aan oma. Samen met mama maakt Lieveke een tuintje voor oma. Dit boek beschrijft een troostrijk ritueel dat Lieveke helpt om oma altijd een beetje bij haar te houden.

Misschien is doodgaan wel hetzelfde als een vlinder worden, Pimm van Hest & Lisa Brandenburg

Een boek met een prachtig verhaal om met kinderen het gesprek aan te gaan over de dood. Een warme dialoog tussen een opa en zijn kleinzoon geeft rust en ruimte aan vragen en inzichten van kinderen. Om samen de dood, én het leven, bespreekbaar te maken.

Dag opa Henk, Monica Maas

Een boek dat de dood bespreekbaar maakt voor de allerjongsten. Opa Henk is heel erg ziek en zijn kleindochters Ella en Cato willen met hem spelen. Helaas kan dat niet meer. Ze maken mooie tekeningen voor hem en dansen bij zijn kist. Een boek met een toegankelijke tekeningen.

Hoe oma almaar kleiner werd, Michael De Cock & Kristien Aertssen

Een mooi verhaal over ouderdom en het einde van het leven, verteld vanuit het perspectief van de kleindochter. Oma wordt almaar kleiner. Maar waarom? Opeens weet de kleindochter het: om altijd bij mij te kunnen zijn. Om te kunnen wonen in een van de kamers van mijn hart. Fijne tekeningen die worden afgewisseld door een boeiend verhaal.

Dag lieve opa, Mirjam Visker

Een boekje met duidelijke illustraties die je doet meeleven met LAPPA, wanneer zijn opa komt te overlijden en begraven wordt. De illustraties bieden een aanknopingspunt hier met jonge kinderen over te praten. Ook kunnen kinderen een tekening maken voor opa in het boekje en er een foto in plakken.

Dag opa, Jelleke Rijken

Beer is verdrietig want opa is dood. Zijn vrienden olifant en kip helpen hem om afscheid te nemen. Een boek met eenvoudige tekeningen. Geschikt voor peuters en kleuters.

Lieve oma pluis, Dick Bruna

Een klassieker! Nijntje is verdrietig want Oma Pluis is overleden. Dit boekje legt in duidelijke taal uit wat er allemaal gebeurt en dat je je verdrietig mag voelen.

Waar is opa nu? Josina Intrabartolo

Waar ga je naar toe als je dood bent? Een vraag die veel kinderen, en ook volwassenen, bezighoudt. In het boek probeer Isa dit uit te zoeken. Ze komt erachter dat er niet één antwoord is. Er zijn zoveel inzichten. Ook worden de verschillende aspecten rondom een uitvaart in dit boek goed uitgelegd.

Met oma in de wolken, Nicole van Heeswijk

Een verhaal met humor over een serieus onderwerp. Samen met oma maken Tess en Abel een ballonvaart. Oma wordt ziek en verdwijnt bijna boven de wolken. Gelukkig gaat het net goed. Later in het verhaal komt oma alsnog te overlijden. Heel verdrietig natuurlijk. Maar ook vertelde oma hoe mooi het is boven de wolken. Samen zorgen ze voor een heel mooi afscheid van oma. Dit boek kan mooie gesprekken teweegbrengen.

Een opa om nooit te vergeten, Bette Westera & Harmen van Straaten

Een hartverwarmende band tussen Joost en zijn opa wordt op een mooie manier duidelijk in dit prachtige prentenboek. Ook al gaat opa dood, de opa van Joost blijft bijzonder en de herinneringen aan alle mooie dingen die ze samen hebben meegemaakt blijven altijd bij hem. De rode zakdoek, die je op alle tekeningen van herinneringen aan opa ziet, symboliseert alle mooie dingen die ze samen hebben meegemaakt. Deze rode zakdoek neemt hij mee de toekomst in. Opa is altijd bij hem.

De ballonreis, Marinus van den Berg

In dit verhaal vertelt een kind over zijn opa. De speciale band tussen een opa en kleinzoon wordt op en mooie manier weergegeven. De luchtballon komt elke keer terug in het verhaal. De jongen droomt dat hij samen met opa in een ballon zit. En hij lijkt het aankomende verlies al aan te voelen. Er wordt gebruik gemaakt van expressieve tekeningen die het verhaal compleet maken.

Waar is opabeer? Waar is oma beer? Ono Alting

Dit boek is er in een opa en oma uitgave. Een verhaal op rijm, dat op speelse en vriendelijke wijze aandacht besteedt aan het hele proces rondom een uitvaart. Zo wordt bijvoorbeeld in kindertaal uitgelegd wat een crematie is.

Code Kattenkruid, Jacques Vriens

Dit is een fijn geschreven jeugdroman die de warme band tussen een opa en zijn kleinzoon weergeeft. De ondertitel geeft een soort luchtigheid aan een waar onderwerp: ‘ Hoe mijn opa vrolijk doodging’. Kleinzoon Stijn maakt de laatste maanden van het leven van zijn opa heel bewust mee. Ook wordt er openlijk gesproken over de wens voor euthanasie. Een boek voor kinderen tussen de 10 en 15 jaar.

De vuurtoren, Koos Meinderts

Een boek over verschillende generaties die voor altijd met elkaar verbonden zijn; met de vuurtoren als vast baken. Een hartverwarmend en troostrijk verhaal. We leren oma kennen als een jong meisje en aan het einde van haar leven gaat ze weer terug naar haar vroegere herinneringen. Een verhaal om samen in rust te lezen.

Timo en het zachte licht, Margreet Meijer

De opa van Timo komt te overlijden en Timo gaat naar hem op zoek. Maar waar opa is, kan Timo niet komen. Hij mag verder groeien in het zachte witte licht. Hij vindt troost bij zijn ouders en in de verbondenheid met de natuur. Mooi verteld vanuit het perspectief van het jonge kind.

Sjaantje doet alsof, Sjoerd Kuyper & Daan Remmerts de Vries

“Ik doe net alsof opa nog leeft’, zegt Sjaantje. De opa van Sjaantje is overleden, maar ze beleeft nog altijd de mooiste alsof-avonturen met opa. Een boek dat de fantasie van kinderen zal aanspreken. Zeker met de tekeningen erbij.

Anna’s moemoe is dood, Kathleen Amant

Anna krijgt verdrietig nieuws te horen want Moemoe, de oma van mama, is overleden. De gevoelens van een jong kind bij een verdrietige gebeurtenis als deze, staan centraal. Een fijn boek voor peuters en kleuters.

Een plek voor oma, Antonie Schneider & Bettina Gotzen-Beek

Het vogeltje van oma, Chaja, wordt ziek en sterft niet lang daarna. Laura en Rick vragen aan oma of zij ook doodgaat. Oma zegt: ’Iedereen gaat op een dag dood.’ Oma legt uit dat Chaja nu wel dood is, maar omdat ze aan haar blijven denken, zit ze voor altijd in je hart. Wanneer oma overlijdt, leeft ze verder in de harten van Rick en Laura.

Mijn opa is een foto, De Wonderwolk

In dit prentenboek wordt uitgelegd wie de opa op de foto op oma’s vensterbank is, dat hij overleden is en dat hij nu in de hemel is. Het verdriet van oma komt naar voren, maar ook het mooie van in de hemel zijn. Een boek met een christelijke inslag.