De hemel volgens Anna, Stian Hole

Wat een prachtig beeldverhaal over verlies. De titel is zo goed en raak gekozen: want dit boek verbeeldt de hemel volgens Anna. Er is niet één waarheid of verbeeldingswereld. Het geeft alle ruimte aan kinderen, en volwassenen, om hun eigen hemel te verbeelden of om juist andere invalshoeken ten aanzien van ‘na de dood’ bespreekbaar te maken. In deze blog beschrijf ik kort het verhaal en licht ik enkele elementen uit. Ik sluit af met tips voor in de klas.

Het verhaal

Gaandeweg het verhaal kom je erachter dat de mama van Anna overleden is. De houding van papa is veelzeggend, Anna gaat op reis in haar verbeeldende wereld, papa reist een stukje met haar mee en uiteindelijk moeten ze samen vertrekken. Anders komen ze te laat. Dit verhaal geeft geen expliciete uitleg maar laat kinderen via beelden en ondersteunende taal zelf de verbindingen leggen.  Een aanhaakmoment voor verschillende vormen van zingeving. Kleine nuances in de zinnen die de gedetailleerde tekeningen ondersteunen. Maar ook zonder tekst kunnen de illustraties hun werk doen.

Verbeelding

Dit boek geeft ruimte aan verbeelding. Het kan de persoonlijk belevingswereld van kinderen aanzetten. Een boek dat de binnenwereld raakt en activeert.  Ook God komt er sprake. En mooi om kinderen hierop te laten reageren. Er zullen kinderen zijn die zich hierin herkennen en andere kinderen worden hier niet mee opgevoed maar kunnen hun ervaringen en inzichten delen. Kan een mooie aanhaakmoment zijn voor kinderen om hun verhaal te delen.

Twee kanten

De mama van Anna vertelde dat alles twee kanten heeft. Dit komt in het boek meerdere keren terug. Statische haren, palindroom woorden, zwemmen met de vogels, vliegen met de vissen: Anna zet de wereld op zijn kop. Een gat in de hemel. Papa springt mee, samen verbeelding en verwondering zoeken.

Symbolen

Spijkers als symbool voor verlies: verdriet. Aardbeien met honing als symbool voor moois, hoop en troost. Ik vind de symbolen herkenbaar gekozen voor kinderen. Tijdens het voorlezen van dit boek, waarbij je alle ruimte geeft aan de illustraties, is het heel interessant om de kinderen te volgen en om zo te kijken waar ze door geraakt worden.

Veerkracht

Veerkracht spreekt in de nuances en open stukjes in het boek. Zo mooi gedaan. Je zou een heel thema kunnen opbouwen rondom dit boek. Kinderen ontwerpen hun eigen hemel of vertellen bij de afbeelding die hen het meest aanspreekt. De beelden van dit boek kun je blijven bekijken en geven een glinstering aan verlies. Want als er vandaag spijkers uit de hemel komen, zijn het morgen misschien wel aardbeien met honing. Je zou dit boek bijna voorlezen met aardbeientaart erbij. Of tenminste een bakje zoete aardbeien.

Tips voor in de klas:

Een aantal elementen uit het boek lenen zich voor verdere werkvormen.

• Brievenbus voor vragen. In het boek wordt een brievenbus voor vragen en klachten genoemd. Het kan fijn zijn om een brievenbus te maken waar kinderen vragen in stoppen ten aanzien van de dood.
• Hemelpost. Hemelpost heeft geen adres, maar het kan wel fijn zijn om woorden aan iemand die je mist op te schrijven. Schrijf een hemelbrief en beslis zelf waar je de brief wilt bewaren. Of aan wie je de brief wilt geven. Ook kun je een hemelbrievenbus in de klas zetten en met de kinderen afspreken wat er met de brieven gebeurt. Zo wordt het duidelijk dat de brieven niet echt bij overleden dierbaren bezorgd kunnen worden.
• Aardbeien en spijkers. Welke gebeurtenissen in jouw leven passen er bij de spijkers die naar beneden vallen. En welke dingen in jouw leven passen bij aardbeien met honing? Je kunt deze eventueel schrijven/tekenen op dit kopieerblad.
• Krulletters in de lucht. Wat wil jij dat de zwaluwen schrijven in de lucht? Een recept, een wens of een herinnering?
• Twee kanten. Anna begint het verhaal met twee palindroom woorden: woorden die je in twee richtingen kunt lezen. Kun je nog andere palindroom woorden bedenken of opzoeken?