In dit verhaal (voor kinderen vanaf negen jaar) vertelt Loek over wat hij meemaakt, voelt en doet vanaf het moment dat hij hoort dat zijn vader kanker heeft en niet meer beter kan worden. Het verhaal is opgedeeld in drie delen: voor, tijdens en na. In het voor-gedeelte vertelt Loek dat schrijven ook een soort van praten is: het aanlengen van iets dat zo dik is als limonadesiroop met letters en taal.

‘Wat ik kwijt wil, is zo dik als limonadesiroop die nog aangelengd moet worden met water. Laat ik het water zien als letters. Letterspetters. Ik pak mijn taal erbij. En ze hoe en of het oplost.‘

Symboolzinnen

Met ontroerende taal neemt de schrijfster de lezer op eerlijke en rake wijze mee in her proces van afscheid nemen van een dierbare. Beeld en tekst wisselen elkaar op krachtige wijze af en bovendien is de tekst zo rijk en krachtig metaforisch dat het erkenning en herkenning kan geven aan zowel kinderen als volwassenen die dit verhaal lezen. In deze boekbeschrijving licht ik een aantal krachtige symboolzinnen uit en geef ik tips voor in de klas.

Eiland

De start van het verhaal laat een illustratie zien van een gezin op een eiland. Alsof je afgesneden bent van de gewone wereld. Deze illustratie treft direct. En ook deze metafoor van een eiland en de wereld die aan de ene kant doordraait maar in jouw geval juist stilstaat, is voor veel mensen in soortgelijke situaties herkenbaar en voelbaar.

Tijdens

Het zijn korte hoofdstukjes met pakkende titels die het tijdens-gedeelte, het grootste onderdeel van het boek, vormgeven. De illustraties zorgen voor een krachtige ondersteuning en geven tevens lucht aan de onderwerpen. Eerlijke woorden laten het verhaal dat Loek vertelt extra binnenkomen. Dood, palliatieve terminale zorg: niks wordt uit de weg gegaan en daarom voel je je als lezer serieus genomen. Ook is er ruimte voor de vragen die kinderen kunnen stellen. Bijvoorbeeld in het hoofdstukje ‘Waarommen’. Fijn dat er benadrukt wordt dat je deze waarommen mag stellen, ook al is het zoals het is en kun je daar niks aan veranderen.

Gevoel en lichaam

De metaforische vergelijking die hier wordt gemaakt is treffend en duidelijk. Want hoe leg je aan kinderen uit dat het normaal is dat je niet voelt wat je eigenlijk zou ‘moeten’ voelen terwijl je wel de woorden weet. Wanneer woorden leeg zijn. Loek schrijft op: ‘Papa is dood.’ Zijn gevoel en lichaam zijn als twee verschillende dieren die niet van elkaars bestaan weten.

‘Mijn gevoel en mijn lichaam waren twee verschillende dieren die van elkaars bestaan niet wisten, en niet van plan leken vriendschap te sluiten als ze elkaar naderden.’

Mooi verdriet

Het tijdens gedeelte omschrijft verschillende treffende thema’s die creatieve woorden en overdenkingen geven aan alles wat Loek meemaakt samen met zij gezin terwijl er een grote verandering gaande is. Zo lezen we, en zien we, hoe hij de geur van papa in een portje zou willen doen, hoe zijn gitaarlessen weer oppakt, hoe zijn kleine broertje Felix licht en lucht geeft aan de moeilijke situatie en hoe zijn vriendin Chris zijn verdriet ‘mooi verdriet’ vindt. Omdat Loek zo’n fijne vader heeft en altijd mooie herinneringen aan hem zal hebben.

Voortdurende band

Loek voert mooie gesprekken met zijn vader. Samen denken ze na over wat de dood betekent voor de band die ze samen hebben. Mooi hoe dit verhaal ook aandacht heeft voor de symbolische voortdurende band die blijft bestaan na de dood. Een mooie ondersteuning voor kinderen die iets soortgelijks meemaken.

Papa knikte: ‘Zo zal het zijn. Als ik er niet meer ben, blijf ik toch aanwezig.’

Na

Stilte, voorbij, tijd en zielig zijn woorden die de hoofdstukjes in het na-gedeelte aanduiden. Ook de fases van rouwverwerking komen aan bod. En dan vooral in het perspectief van hard werken. Mooi om kinderen hierbij aan te vullen dat deze ‘fasen’ door elkaar voorkomen en dat het een wirwar van emoties kan omvatten. Loek komt tot de conclusie dat zijn papa nooit zal verdwijnen. Hij houdt zijn vader op een andere manier vast.

Overal

Het einde van het boek is hoopvol en met aandacht voor verder leven. Mooi om hier met een kind of groepje kinderen op in te zoomen. De brok verdriet lijkt minder te worden en Loek voelt papa in wie hij is en in wat hij doet. Met mooie taal wordt benadrukt dat hij terug het leven in loopt.

‘We liepen. Waar we vandaan kwamen, wist ik niet. Waar we heen gingen, wist ik wel. We liepen weg. Of eigenlijk terug. Het leven in.’

Tips voor in de klas

• Herkenbare elementen. Licht met een kind de titels van de hoofdstukjes uit die het kind herkent. Een kind kan een eigen verhaaltje schrijven bij zo’n titel.
• Voor-tijdens-na. Verdeel een a4-blad in drie delen. Een kind neemt een gebeurtenis in gedachten en tekent en schrijft dit bij de elementen voor-tijdens-na.
• Aansprekende illustratie. Welke illustratie spreekt een kind aan? Laat het kind eventueel vertellen waarom dit het geval is.