Moederdagtips

Ik schreef dit gedicht vanuit dat wat ik om me heen zag in het onderwijs. Er zijn scholen waar de keuze wordt gemaakt om geen cadeautjes te knutselen omdat dit voor kinderen die een vader of moeder moeten missen, moeilijk en pijnlijk kan zijn. En natuurlijk is dit waar. Maar ook is dit een aanhaakmoment om erkenning te geven aan het verhaal van deze kinderen en tevens een levensles voor alle kinderen.

Er zijn ook kinderen die stilzwijgend hetzelfde maken als de kinderen uit hun klas omdat ze niet lastig willen zijn en niet op willen vallen. Iets weghouden en uit de weg nemen is beschermen op de verkeerde manier volgens mij. Wel kun je kijken naar mogelijkheden. En het allerbelangrijkste is misschien wel: vraag aan het kind waar het behoefte aan heeft.

In deze blog deel ik een aantal praktische tips waaronder het mama-ritueel en bespreek ik zes boeken die ondersteunend en erkennend kunnen zijn voor kinderen en jongeren die een moeder moeten missen.

Praktische tips

• Lamineer een tekening (dan is deze neer te leggen op de begraafplaats of herdenkingsplek).
• Schrijf een naam of herinnering op een mooie steen
• Maak een mooie vorm van strijkkralen. Ook dit kun je goed neerleggen op een herdenkingsplek, binnen of buiten).
• Een klein presentje of kaartje van de leerkracht kan voor erkenning zorgen. Niet alle kinderen vinden dit prettig: volg het kind goed en kijk naar de unieke behoeften van een kind.
• Een mama-samen-moment kan een waardevol ritueel zijn voor in de klas. Download hier het mama-samen-moment voor thuis of in de klas.

Boekentips

Overal en ergens, Pimm van Hest & Sassafras de Bruyn

Yolanda verliest haar moeder en gaat naar haar op zoek. In verbinding met de dierbaren om haar heen vindt ze uiteindelijk haar moeder. Ze vindt haar moeder in herinneringen, in anderen, in dingen, in emotie. Haar zoektocht heeft haar de mogelijkheid om stukje bij beetje het verlies van haar moeder te integreren in haar leven. Op deze manier kan ze verbinding maken met de toekomst. Yolanda ontdekt dat mama overal is.

Ik wil je nooit vergeten, Joanna Rowland & Thea Baker

Een prentenboek dat gaat over het gemis van een dierbare. Er wordt niet specifiek genoemd om wie het gaat en daardoor is dit boek passend in veel verschillende situaties. Herinneringen staan centraal en geven het meisje, de hoofdpersoon, veerkracht en troost. In het boek maakt het meisje een doos voor herinneringen. Ze gaat naar plekken toe waar ze graag kwam met diegene die ze mist en ze vraagt aan andere mensen herinneringen. Ze verzamelt allerlei dingen die haar verbinden met de persoon die ze mist en vult de doos. Het boek eindigt met een prachtige tekst.

Je zult altijd bij me zijn

Waar ik ook ben

Als ik je mis

Dan denk ik aan je

En ik zal je nooit vergeten

Ik krijg tranen in mijn ogen als ik aan je denk, Ineke van Essen

Wat dit boek bijzonder maakt zijn de verhalen van kinderen die een ouder verloren zijn. Het boek behandelt alle verschillende aspecten van rouw: wat is er gebeurd, wat is er veranderd, hoe voel je je, waar ga je naar toe als je dood bent, ik denk aan jou en weer naar school. Het is een boek vol afwisseling: tekeningen, tekst, informatie. Een boek om samen met een kind stukje voor stukje te lezen. En voor kinderen om in te bladeren en om herkenning te vinden. Volwassenen kunnen zich met dit boek verdiepen in de wereld en beleving van kinderen. Bijvoorbeeld de ervaring van Roeland (10 jaar):

‘Er is bij ons op school niemand die ook een vader of moeder heeft die is doodgegaan. Wel een jongetje waarvan de ouders gescheiden zijn. Die kan ook niet naar zijn vader. Van de vijfhonderd kinderen die bij ons op school zitten ben ik de enige. Ik praat er nooit over dat mijn moeder dood is.’

Ik mis mama, Rebecca Cobb

Een boek voor jonge kinderen dat door middel van heldere en korte teksten het verlies en gemis van een moeder bespreekt. Veel ruimte voor de wirwar aan gevoelens die je kunt ervaren wanneer je een dierbare verliest. De tekeningen ondersteunen deze gevoelens op een krachtige manier.

Lene op het dak van de wolken, Marieke van Riel & Irma van Osch

Een boek voor kinderen vanaf acht jaar. Lene is haar ouders verloren door een brand en woont nu samen met haar broertje bij haar tante, oom en oma. Dit boek kan heel mooi zijn om samen te lezen om dat er wordt geschreven over het vraagstuk rondom de dood. Wat is dat nu eigenlijk? En kan het dat je op een bepaalde manier toch nog contact hebt met jouw overleden dierbaren? Het dak van de wolken is plek waar volgens Lene haar ouders zijn, en waar ze hen in haar dromen af en toe ontmoet. Ook hoort ze haar ouders soms of voelt ze iets in haar lichaam, een kriebel. Haar oma begrijpt Lene.

In het boek staat ook een mooi hoofdstuk over de juf op school die een herinneringentafel gaat maken met de kinderen. De juf vertelt over het verlies van haar oma. En nodigt ook de kinderen uit hun ervaringen te delen. Lene kan vertellen over haar ouders. Dit gedeelte van het verhaal laat goed zien hoe belangrijk die erkenning op school is.

Verder zonder jou, Daan Westerink

Een boek met ervaringsverhalen van jongeren die een dierbare zijn verloren. De verschillende verhalen laten het unieke karakter van rouw zien. En het mooie vind ik dat iedere jongere aan het einde van zijn verhaal tips geeft aan school, andere jongeren en de omgeving. Dit boek helpt je om je te verplaatsen in de belevingswereld van jongeren en het kan jongeren steunen in het idee dat zij niet alleen zijn.