Nu ga ik dag zeggen, Désirée de Cock & Marjolein de Zwart

Een warm verhaal over verlies en verbondenheid. En een boek om waardevolle herinneringen te waarborgen. Dit boek is een uniek geheel dat bestaat uit verschillende elementen en zodoende kan het een anker vormen in het leven van kinderen. Om elke keer weer op verhaal te kunnen komen, terug te kunnen kijken maar ook zeker vooruit. In dit boek komen de thema´s verlies, verbondenheid en verder leven op krachtige wijze samen.

Speciaal

Het boek begint met de mogelijkheid om op te schrijven voor wie het boek speciaal is. Ik vind het mooi en zeer waardevol wanneer er een markering bekrachtigd kan worden voor een kind. Op deze manier kan een kind extra voelen, nu en later, dat het met zijn hele verhaal gezien wordt. En wanneer je op elk moment in  je leven dit boek kunt pakken, het verhaal na kunt lezen en zo de verbinding vindt met de vosjesfamilie, kan dit zorgen voor extra erkenning en een veilige haven waar je even op adem kunt komen.

Vosjesfamilie

We maken kennis met een vosjesfamilie. De vosjes Sam, Bobby en Lenny wonen met de grote vossen midden in het bos. Lenny ligt in het ziekenhuis en dit heeft impact op het hele vosjesgezin. Dit wordt op krachtige wijze ondersteund door de illustraties. Veel herkenbare onderwerpen wanneer een kind in een gezin ernstig ziek wordt, worden vertaald naar de dierenwereld. Zo zien we ‘Ziekenhuis bosvriendje’ en slapen de grote vossen in een speciaal hotel dichtbij het ziekenhuis. De beademingsapparatuur is herkenbaar en toch ook vriendelijk afgebeeld: de houtkleuren en het bos op de achtergrond voegen warmte en toegankelijkheid toe.

Dokter Uil

In veel verhalen wordt wijsheid toegekend aan een uil en ook in dit verhaal wordt dit op mooie wijze toegepast. Fijn deze herkenbaarheid. Dokter Uil vertelt dat ze er alles aan doen om Lenny beter te maken. Hij begeleidt het proces in het ziekenhuis en gaat op een fijne en warme manier het gesprek met de vosjeskinderen aan.

Eerlijke informatie

Het is heel fijn dat er eerlijke antwoorden op de vragen van de kindervosjes worden gegeven. Op deze manier geeft het boek je als ondersteunde volwassene echt iets in handen om vanuit veilige verbinding een moeilijke boodschap te brengen. En niet onbelangrijk, kinderen worden serieus genomen. Zo kunnen jonge kinderen denken dat ‘dood zijn’ maar voor even is. Ook in dit verhaal komt dit aan bod.

‘Gaat Lenny dood?‘

Dokter Uil buigt naar Bobbi toe.

‘Ja, Lenny gaat dood. We hebben er alles aan gedaan om Lenny beter te maken. Helaas is dit niet gelukt.’

Gedenkplek

Een gedenkplek geeft kinderen (en volwassenen) veel houvast en iets wat een steuntje in de rug richting de toekomst kan zijn. De vosjes geven hier op eigen wijze vorm aan. Dit onderdeel van het verhaal kan een mooie starter zijn om samen thuis of op school een gedenkplek voor een dierbaar persoon vorm te geven. De illustratie zorgt wederom voor herkenning op veilige afstand omdat het vertaald is naar de wereld van de dieren: met veel herkenbare lijntjes naar de mensenwereld. Deze  vertaling maakt dit boek tot een extra veilige verbinding van waaruit persoonlijk verlies gedeeld kan worden.

Afscheid nemen

Het proces van afscheid nemen wordt met liefde beschreven. Alle familieleden komen naar het ziekenhuis en nemen op hun eigen manier en met persoonlijke woorden afscheid van Lenny. De woorden van Sam vormen de woorden voor de krachtige titel. Afscheidsverzorger Beer helpt het gezin en gaat ook het eerlijke gesprek met de vosjeskinderen niet uit de weg. Sam en Bobbi willen van alles weten. Zowel begraven als cremeren worden in kindertaal omschreven. En ook de waarde van herinneringen komt hier aan bod.

Sam zegt: ‘Je bent een lief vosje, nu ga ik dag zeggen.’

Kaartjes

De vosjes Sam en Bobbi krijgen veel tekeningen en kaartjes. Het gesprek tussen de vosjes maakt duidelijk dat ze dit krijgen als troost. De eigen kaartjes die de vosjes krijgen, zijn een gouden tip voor eenieder in de omgeving van kinderen die persoonlijk verlies meemaken. Het is zo fijn als de kinderen eigen condoleancekaarten krijgen. Dit draagt er aan bij dat kinderen zich serieus genomen voelen en het benadrukt dat diegene die gemist wordt voor altijd bij hen hoort.

Ritueel

Boeken die een aanzet kunnen zijn voor een ritueel, vind ik extra speciaal. Wanneer Sam zich bedenkt dat hij nooit meer echte kusjes kan geven aan Lenny, komt grote Vos met een mooi idee. Ze gaan samen bellenblaaskusjes naar Lenny sturen. Dit sluit heel mooi aan op het bellenblaasritueel dat ik eerder schreef. Een waardevol samen-moment voor in de klas. Deze kun je onderaan deze blog downloaden.

‘Wij gaan samen de mooiste en grootste bellenblaaskusjes naar Lenny sturen.’

Verzamelen

Het verzamelen van herinneringen is iets fijns voor kinderen om te doen. De vosjes doen dit door de spullen van Lenny in een mooie doos te stoppen. En na het verhaal van de vosjes biedt dit boek ruimte aan het verzamelen van herinneringen. Tevens is er ruimte voor tips aan de omgeving, het vinden van kracht, nadenken over dankbaarheid en alles wat een kind nog meer wil vertellen.

Illustraties

De illustraties stralen warmte en toegankelijkheid uit. Ook kun je heel mooie de verschillende emoties zien op de afbeeldingen die de tekst ondersteunen. En daarmee draagt dit boek bij aan het leren over diverse gevoelens die kunnen komen kijken bij persoonlijk verlies. Voor kinderen betekent het in aanraking komen met de emoties bij de vosjes in het verhaal, dat ze hie

Achtergrond

Dit verhaal over verlies is gebaseerd op de persoonlijke ervaringen van Marjolein Zwart, geschreven en geïllustreerd door Désirée de Cock. In het boek kun je het persoonlijke verhaal van Marjolein lezen. Zij en haar gezin moesten in 2021 onverwachts afscheid nemen van hun 1-jarige dochter Fleur. In 2015 verloor zij onverwachts haar 23-jarige broer. Verlies is een thema in haar leven. Dit prentenboek is geschreven ter nagedachtenis aan haar dochter Fleur. Tevens biedt dit boek een bedding aan praktische informatie. Zo wordt er geschreven over afscheid nemen van een kind, verlies en rouw bij kinderen, herinneringen en organisaties die steun kunnen bieden. Al deze onderdelen maken het een compleet en uniek geheel.

School

Dit boek kan op school richting en inspiratie bieden wanneer een kind, teamlid of hele klas afscheid moet nemen van een dierbare. Ook kan het verhaal steunend zijn wanneer kinderen in eerdere (school)jaren een verlies hebben meegemaakt. Soms kan het ook voorkomen dat ouders naar handvatten vragen bij de leerkracht. En hoe mooi dat jij als onderwijsprofessional dan dit boek ter beschikking hebt. Wat mij betreft heb je een boek op voorraad wat je aan ouders mee kunt geven. Dat is verbinding leggen tussen thuis en school! De liefde van deze vosjesfamilie steunt je in het kijken naar de verhalen van kinderen en in serieus nemen van kinderen wanneer ze persoonlijk verlies meemaken.

 Tips voor in de klas

• Zet een afbeelding centraal. Je kunt een mooie afbeelding uitkiezen en deze op een gedenkplek in de klas zetten. Dit kan de plek ondersteunen en zeker wanneer het verhaal is voorgelezen bieden de vosjes een mooie manier om voortdurende banden (continuïng bonds) te benadrukken.
• Vosjes om mee te spelen kunnen een mooie aanvulling zijn voor een verteltafel of in een constructiehoek. Spelen is de eerste taal van kinderen en kan ze zodoende helpen om op verhaal te komen.
• Emoties. De illustraties stralen warmte en toegankelijkheid uit. Ook kun je heel mooie de verschillende emoties zien op de afbeeldingen die de tekst ondersteunen. En daarmee draagt dit boek bij aan het leren over diverse gevoelens die kunnen komen kijken bij persoonlijk verlies. Ga samen met kinderen op zoek naar de verschillende emoties in dit boek. Ondersteun dit eventueel met emotiepictogrammen.
• Kleurplaten. Er zijn hele mooie kleurplaten beschikbaar bij dit boek. Via onderstaande knop kun je ze downloaden. Superfijn om altijd voorhanden te hebben. En wanneer je met de klas het ‘bellenblaasritueel’ doet, kun je dit nog meer verdieping geven door de bijbehorende kleurplaat te laten kleuren. Schrijf er eventueel een mooie herinneringen bij of laat de naam van een overleden dierbare hier in het goud bij schrijven.