Paulette. Een verhaal over euthanasie voor jong en oud. Amélie Javaux, Corinne Huque, Aurore Poumay, Charline Waxweiler. Illustraties door Annick Masson.

Hoe leg je euthanasie uit aan kinderen? Welke emoties komen hier bij kijken? En het moeilijkste vraagstuk ligt misschien wel in de woordkeuze: wat vertel je en op welke manier? Dit boek geeft met het verhaal van Paulette alle inhoud en handvatten om als volwassene in te kunnen tunen op de taal, vragen en belevingswereld van kinderen. Een heel compleet boek met achterin aandacht voor achtergrondinformatie over euthanasie en de verschillende stappen, palliatieve zorg, praten over euthanasie, uitleg over de dood, emoties, knutseldingen en een begrippenlijst.

In de klas

Ook in de klas komt dit onderwerp weleens ter sprake: vaak vanuit een persoonlijke ervaring. Dan is het fijn om als leerkracht iets te hebben om op terug te kunnen grijpen. Om de termen en uitleg die kinderen van huis uit mee hebben gekregen ook voor de andere kinderen in een groter plaatje te kunnen plaatsen en zo nodig aan te vullen. In deze blog beschrijf ik het verhaal en licht ik een aantal onderwerpen uit die je als leerkracht ruggensteun kunnen geven wanneer het onderwerp ‘euthanasie’ je klas binnenkomt.

Verhaal

Alle belangrijke stappen en onderdelen van het proces rondom euthanasie zijn verweven in het verhaal van Paulette. Kiki is dol op Paulette. En aan het begin van het verhaal maak je kennis met Kiki: waar hij van houdt en waarvan helemaal niet. Zo is Kiki dol op gegrilde mug maar zeker niet dol op stomme verrassingen: zoals de ziekte van Paulette. Ze kunnen het samen zo goed vinden en maakten samen een superdraaitol.

Palliatieve zorg

De stomste verrassing is dat de dokter niets meer voor Paulette kan doen. Vervolgens laten de tekeningen en het verhaal mooi zien dat ze er alles aan doen om het zo comfortabel mogelijk voor Paulette te maken (palliatieve zorg). Het gaat steeds slechter met Paulette en Kiki vindt het helemaal niet zo fijn om op bezoek te gaan. En ook de andere dieren zijn verdrietig.

Vragen

Kiki wil weten wat er aan de hand is. Ze krijgt eerlijk antwoord en hoort dat Paulette snel dood zal gaan. Paulette wil dat de dokter haar helpt om dood te gaan. De tegenstrijdigheid die kinderen hier kunnen ervaren wordt mooi verteld en in beeld gebracht. Want waarom kan de dokter haar niet helpen om beter te worden? Dat is toch wat dokters doen. En want wat nu als Kiki Paulette niet meer alleen laat? Dan wil ze vast niet meer dood. Het magische denken komt aan bod.

Kampvuur

Een tweede dokter die langskomt, veel knuffels en tranen. Ook het ophalen van herinneringen, elkaar stevig vasthouden en gesprekken over waarom Paulette dood wil krijgen een plek in het verhaal. Een samenzijn bij het kampvuur en dan het afscheid. Paulette gaat dood zonder pijn, al zal Kiki haar wel heel erg gaan missen. Een compleet verhaal met veel praktische handvatten en de persoonlijke symboliek die het uniek maakt. Een boek vol erkenning en herkenning.  

Tips voor in de klas

Na het verhaal wordt er meer informatie gegeven en zijn er ook tips om te doen met kinderen: bijvoorbeeld het maken van een superdraaitol. Een fijne activiteit ook voor kinderen in de klas. Bij mij in de klas maken kinderen regelmatig een tol van bouwmateriaal: het zijn vaak de kinderen die houden van construeren en bewegend ontdekken. En wanneer de kleurige onderdelen ronddraaien kun je tot rust komen. Het maken van een superdraaitol zoals beschreven kun je verdiepen door het nog wat extra dimensies te geven.

• Versier de tol met kleuren die voor jou extra belangrijk zijn of die passen bij iemand die je mist.
• Schrijf op de tol herinneringen of de naam van een overleden dierbare.
• Kinderen die veel bezig zijn met getallen kun je laten tellen hoe lang de tol draait.
• En wat als je allemaal een eigen tol maakt, en deze tegelijkertijd laat draaien voor mensen die gemist worden. Dan kun je er een fijn samen-moment van maken.