Gedachten denken, Annelies Beck & Hanneke Siemensma

Als er vroeger iets was waar ik grote moeite mee had, dan waren het mijn gedachten. Als je jong jaar bent, kan het overweldigend zijn wanneer ‘het denken’ nooit lijkt te stoppen. Mijn gedachten waren vol angst om te verliezen, paniek en letterlijk ‘doemdenken’. Toen kon ik het niet overzien en wilde ik vooral vrij zijn van deze gedachten. Bovendien kon ik de gedachten niet loskoppelen van mijzelf. Iets wat ik in de loop er jaren steeds meer geleerd heb en waar ik met interesse nog steeds veel over lees en mijzelf soms in toespreek als de gedachten weer de overhand lijken te nemen.

Meer dan je gedachten

Zelf hoor ik het me tegen mijn kinderen zeggen: Je gedachten zijn niet de waarheid. En ‘je bent meer dan je gedachten, probeer ze waar te nemen en voorbij te laten gaan.’ Zo bedenken we fijne gedachten, of helpende gedachten als het even moeilijk is. In het Rouwpaspoort wilde ik graag een duidelijke plek om gedachten te kunnen opschrijven. Ik weet hoe moeilijk het kan zijn als deze gedachten door blijven razen. Zo schrijf ik in het leerkrachtenkompas:

Wanneer een kind een ingrijpende gebeurtenis meemaakt, kunnen gedachten gaan razen en allerlei kanten opgaan. Dit roept weer allerlei gevoelens op en kan bijvoorbeeld angstig maken. Op deze bladzijden alle ruimte om de gedachten op papier te zetten. Tip: vul elke gedachte aan met een helpende gedachte.

Deze bladzijden vind je in het Rouwpaspoort.

Huis van gedachten

Onlangs las ik in het boek ‘Geluk zonder voorwaarden’ van Michael Singer: ‘Probeer je het huis van gedachten voor te stellen als badend in het licht van miljarden sterren.’ Wat een fijne zin als gedachten je lijken over te nemen. Er is ook nog zoveel moois omheen. Jouw gedachten zijn niet alles, zeker niet wanneer ze beklemmen en te machtig lijken.

‘Probeer je het huis van gedachten voor te stellen als badend in het licht van miljarden sterren.‘

Rijk concept

Dit boek maakt dit huis van gedachten bespreekbaar en de vragen die worden gesteld zijn tezamen met de rijke antwoorden die gegeven worden, als de miljarden sterren waar Singer het over heeft. Dit boek geef nuance en een rijker concept aan gedachten. Iets wat zo waardevol is om kinderen al vanaf jonge leeftijd mee te geven. Ik zeg het vaker en doe het nu toch nog eens: Maar wat had ik als kind graag een boek als dit gelezen. Aandacht voor de complexiteit van gedachten. Startend met de vraag: ‘Wat zijn gedachten? En hoe denk je eigenlijk?’

Filosofische zinnen

Een boek vol filosofische zinnen en vragen die opgeroepen zouden kunnen worden. Het mooie is dat het gesprek over gedachten, hoe ongrijpbaar ook, kinderen handvatten en erkenning kan geven. Dit boek maakt gedachten in ruime zin bespreekbaar en geeft kinderen veel mogelijkheden om aan te haken met hun eigen ervaringen. Bovendien schept dit verhaal ruimte voor alle vragen die kinderen willen stellen. De vragen in het boek worden in openheid en met ruimte voor eigen invulling gesteld. En de prachtige pastelachtige illustraties dragen hier absoluut aan bij. Een boek voor de hele school!

‘Denken is doen. Je kijkt en luistert. Je duwt en trekt. Je vraagt en voelt.’

Tips voor in de klas

• Illustratie centraal. Ik kan me voorstellen dat een bepaalde situatie in de klas, individueel of in groepsverband, mooi past bij een specifieke illustratie uit het verhaal. Stel deze centraal in de klas. Ook kun je een illustratie uitkiezen en kinderen hierbij hun gedachten op laten schrijven.
• Starter. Gebruik een vraag uit het boek als een starter voor een gesprek om te filosoferen. Je kunt de kinderen eerst laten reageren en pas later de tekst uit het boek voorlezen. Uiteraard kun je ook de tekst al voorlezen en kinderen dit laten aanvullen. Net wat het beste past in jouw klas.
• Gedachten bedenken. Op de vraag ‘Kun je een gedachte willen’ schrijft Annelies Beck onder andere: ‘Soms kun je een gedachte bedenken. Iets fijns of iets moois, iets wat je wil of droomt maar nog niet durft.’ Naar aanleiding van deze vraag kun je een dromenpot in de klas zetten waar alle kinderen hun droom in stoppen.